Trenuj dla jakości, a nie tylko dla poziomu

Klucz do sukcesu w psich sportach

W psich sportach, takich jak nosework, łatwo jest ulec pokusie szybkiego awansowania na wyższe poziomy po zdobyciu tytułu w obecnym. Tymczasem w bardziej wymagających systemach zawodów, proces awansu jest bardziej stopniowy, co wymusza dokładniejsze przygotowanie do kolejnych etapów. Taka różnica sprawia, że częściej widzimy podejście polegające na “zobaczmy, co się stanie”, zamiast solidnego przygotowania na dany poziom.

Jednakże, jeśli chcemy osiągnąć sukces i budować umiejętności naszego psa, musimy pamiętać: trening to trening, a zawody to testowanie. Oznacza to, że podczas treningu powinniśmy skupić się na doskonaleniu umiejętności, a nie na szybkim przechodzeniu do kolejnych poziomów.

Wyobraźmy sobie rozwój umiejętności psa jako drzewo umiejętności. Każdy jego element symbolizuje ważne aspekty pracy z psem, a sukces zależy od tego, jak harmonijnie rozwija się cała struktura drzewa.

Drzewo umiejętności jako wizualizacja sukcesu

Wyobraźmy sobie rozwój psa jako drzewo. Pień symbolizuje solidne podstawy, a gałęzie i liście reprezentują poszczególne umiejętności i ich zaawansowanie:

1. Pień drzewa – Fundamenty:
   • Korzenie: Kluczowe cechy, takie jak pewność siebie, motywacja, relacja z przewodnikiem. Bez mocnych korzeni drzewo (czyli rozwój psa) będzie chwiejne.
   • Pień: Stabilne fundamenty pracy, np. umiejętność ignorowania rozproszeń, podstawowa znajomość zapachów, zdolność do pracy w różnych środowiskach.

   Przykłady treningowe:

   • Budowanie pewności siebie poprzez ćwiczenia w nowych miejscach, np. trening w parkach, na parkingach czy w budynkach użyteczności publicznej.
   • Wprowadzanie ćwiczeń ignorowania hałasów i rozproszeń w postaci przechodzących ludzi, dźwięków aut czy innych psów.
2. Gałęzie – Główne umiejętności:
   • Każda gałąź symbolizuje jedną z kluczowych zdolności, takich jak:
     • Precyzyjne lokalizowanie zapachu (sourcing),
     • Odporność na rozproszenia (odor obedience),
     • Skupienie w trudnych środowiskach.
   • Im wyżej sięga gałąź, tym bardziej zaawansowana jest dana umiejętność.

   Przykłady treningowe:

   • Ćwiczenia sourcingu z ukryciem zapachu w trudno dostępnych miejscach, takich jak wysokie półki, pod stołami czy za przeszkodami.
   • Trening z zapachami ukrytymi w obecności intensywnych rozproszeń, np. jedzenie, zabawki czy zapachy zwierząt.
   • Ćwiczenia z długotrwałym skupieniem na zadaniu, np. wyszukiwanie kilku zapachów w jednym scenariuszu treningowym.
3. Liście – Subtelne detale i rozwój:
   • Liście symbolizują małe, ale istotne detale, które czyną psa skutecznym w danej umiejętności, np. umiejętność pracy w wysokich temperaturach, adaptacja do pracy na różnych podłożach.

   Przykłady treningowe:

   • Praca na różnych podłożach, takich jak trawa, beton, piasek czy dywan.
   • Wprowadzenie zapachów w trudnych warunkach pogodowych, np. przy wietrze, deszczu lub wysokiej wilgotności.
4. Owocowanie – Sukces w zawodach:
   • Kiedy drzewo jest zdrowe, rozrasta się i wypuszcza owoce. Owoce to sukcesy, np. kwalifikacje w zawodach czy pokonywanie coraz trudniejszych wyzwań.

Kiedy przejść na wyższy poziom?

Załóżmy, że zdobyliśmy wystarczającą liczbę kwalifikacji (Q’s) na poziomie Średniozaawansowanym i zastanawiamy się nad przejściem na poziom zaawansowany. Jak sprawdzić, czy jesteśmy gotowi?

Nie powinniśmy awansować tylko dlatego, że możemy. Najlepszym momentem na przejście na wyższy poziom jest chwila, gdy umiejętności naszego psa nie wykazują “dolin” – czyli braków w kluczowych obszarach.

Przykładowo, jeśli mamy doświadczonego psa, który osiągnął wysokie wyniki w zawodach międzynarodowych, a teraz startuje na poziomie początkującym w Polsce, jego umiejętności znacznie przewyższają wymagania dla tego poziomu. Na mapie drzewa jest to widoczne jako gałęzie i liście znacznie przewyższające wymagania zawodów. W takim przypadku nie ma potrzeby długiego oczekiwania na zawody, gdyż pies jest ponadprzeciętnie przygotowany.

Z drugiej strony, wielu handlerów decyduje się na przejście na kolejny poziom bez solidnych podstaw. Ich drzewo może być nierównomiernie rozwinięte – niektóre gałęzie są silne, ale inne są słabo rozwinięte lub wręcz brakujące. W takiej sytuacji pies może nie być gotowy na sukces, a jedynie liczyć na szczęśliwy traf w odpowiedni układ zadań podczas zawodów.

Klucz do sukcesu: Praca nad fundamentami

Najlepszym sposobem na zminimalizowanie “dolin” jest praca nad jakością fundamentów treningowych psa. Do tych podstawowych obszarów należą:

1. Pewność siebie
   • Pies powinien czuć się pewnie w różnych środowiskach i sytuacjach, niezależnie od poziomu trudności zadań.

   Przykład: Trening w miejscach publicznych, takich jak dworce, centra handlowe czy targi.

2. Niezależność
   • Niezależność w poszukiwaniach oznacza, że pies pracuje metodcznie i nie polega wyłącznie na wskazówkach przewodnika.

   Przykład: Ćwiczenie wyszukiwania zapachu w dużych obszarach, gdzie pies musi samodzielnie podjąć decyzję o kierunku pracy.

3. Skupienie
   • Umiejętność koncentrowania się na zadaniu mimo rozpraszających bodźców, takich jak inne zapachy czy hałasy.

   Przykład: Trening w obecności odgłosów dzieci bawiących się w pobliżu lub ruchu ulicznego.

4. Precyzja w lokalizacji zapachu (Sourcing)
   • Pies powinien potrafić precyzyjnie zlokalizować źródło zapachu.

   Przykład: Ćwiczenie z zapachami umieszczonymi w szczelinach ścian lub w wysokich punktach poza zasięgiem wzroku psa.

5. Posłuszeństwo zapachowe (Odor Obedience)
   • Umiejętność ignorowania rozproszeń zapachowych i skupienia się na docelowym zapachu.

   Przykład: Trening z zapachami ukrytymi wśród jedzenia lub intensywnych zapachów przemysłowych.

6. Miłość do nowych miejsc (Love of Novel Areas)
   • Psy powinny chętnie eksplorować nowe obszary i czerpać radość z poszukiwań.

   Przykład: Organizowanie treningów w różnorodnych lokalizacjach, od lasów po magazyny i podziemne parkingi.

Przykładem treningu nastawionego na jakość może być systematyczne wprowadzanie rozproszeń w pracy z pojemnikami. Umieszczenie bodźca rozpraszającego w każdym pojemniku pozwala psu doskonalić posłuszeństwo zapachowe (Odor Obedience) i budować umiejętności, które znajdą zastosowanie na każdym poziomie zawodów.

Jak wygląda gotowość do awansu?

Na drzewie umiejętności:

• Idealna sytuacja to taka, w której pień i gałęzie drzewa są solidne, a liście zdrowe. Minimalne braki są akceptowalne, ale im mniej ich jest, tym większa szansa na sukces.
• Doświadczeni przewodnicy wiedzą, jak istotne jest kompleksowe przygotowanie psa. Ich psy mają już wbudowane fundamenty w regularny trening, co sprawia, że osiągają sukcesy z pozoru “bez wysiłku”.

Trenuj dla jakości

Jeśli chcesz osiągać sukcesy, trenuj z myślą o jakości fundamentów, a nie tylko o wymaganiach poziomu. Skup się na budowaniu pewności siebie, niezależności, precyzji i miłości do pracy w nowych miejscach. Zawody są testem, a testy najlepiej zdają ci, którzy poświęcili czas na solidne przygotowanie. Pamiętaj, że cierpliwość i systematyczność zawsze przynoszą długofalowe efekty.